Müəllif: Gülnar Əhmədli, Banco.az
İqtisadiyyat və maliyyə bazarları heyvanların təsvirlərini və terminlərini sevirlər. Bu cür metaforik istifadələr mürəkkəb bazar dinamikasını və investor davranışını daha başa düşülən və yaddaqalan edir. Heyvanlar güclü obrazlar yaradaraq insanların iqtisadi hadisələri daha asan yadda saxlamasına kömək edir. Heyvani terminlərin istifadəsi maliyyə bazarlarının uzun tarixinə gedib çıxır.
İqtisadiyyat və maliyyə bazarlarında istifadə olunan heyvan terminlərini üç kateqoriyaya bölmək düzgün olardı.
1. Bazar meyllərini müəyyən edən heyvan terminləri
Buğa: Bu, bazarların yüksəliş trendində olduğunu, optimist atmosferin hökm sürdüyünü və səhmlər kimi aktiv qiymətlərinin artacağının gözləndiyini göstərir.
Ayı: Bu, bazarların eniş trendində olduğunu, pessimist atmosferin hökm sürdüyünü və səhmlər kimi aktiv qiymətlərinin düşəcəyinə işarə edir. Buğa və ayı bazarları ilə bağlı geniş məqaləmiz: Buğa və ayı bazarı nədir?
Dovşan: Üfüqi bazarları ifadə edir. Bazarda dəqiq istiqamət yoxdur və qiymətlər cüzi dəyişir. İnvestorlar çox vaxt qərarsız olur və bazarın öz istiqamətini müəyyən etməsini gözləyirlər.
At: Aktivin qiymətinin müəyyən bir səviyyədə ilişib qaldığını və daha yüksələ bilməyəcəyinin düşünüldüyünü ifadə edir. Buna görə də tez-tez “ölü at” ifadəsi işlədilir.
2. İqtisadi siyasətləri müəyyən edən heyvan terminləri
Şahin: Sərt pul siyasətini müdafiə edən, inflyasiya ilə mübarizəyə üstünlük verən və faiz artımını dəstəkləyən mərkəzi bank rəsmilərini və ya iqtisadçılarını təsvir edir. Şahinlər iqtisadi siyasətlərdə sərt mövqe tutan və inflyasiyaya nəzarət etmək üçün yüksək faiz dərəcələri kimi sərt tədbirlərin görülməsini müdafiə edən insanlardır. Mərkəzi bank rəsmiləri arasında şahinlər tez-tez yüksək inflyasiya ilə bağlı narahatlıqlar səbəbindən pul siyasətinin sərtləşdirilməsini müdafiə edirlər.
Göyərçin: Daha tolerant pul siyasətini müdafiə edən, iqtisadi artımı prioritetləşdirən və faiz dərəcələrinin azaldılmasını dəstəkləyən mərkəzi bank rəsmiləri və ya iqtisadçıları təsvir edir. Göyərçinlər işsizlik və iqtisadi durğunluqla bağlı narahatlıqlar səbəbindən pul siyasətinin yumşaldılmasını müdafiə edirlər.
3. Digərləri:
Qara Qu: Gözlənilməz, aşağı ehtimal və böyük təsirlərə malik hadisələri təsvir edir. Məsələn, 2008-ci il qlobal maliyyə böhranı qara qu quşu hadisəsi hesab olunur.
Pişik: Bu, maliyyə aktivinin qiymətinin kəskin enişdən sonra qısamüddətli yüksəliş yaşadığı vəziyyəti təsvir edir. Lakin bu artım adətən müvəqqəti xarakter daşıyır və azalma tendensiyası davam edir.
Fil: Bazara böyük təsir göstərən güclü şirkət və ya quruma aiddir. Məsələn, böyük texnologiya şirkətləri və ya beynəlxalq investisiya fondları fil hesab edilə bilər.
Balina: Bu, bazarda böyük məbləğdə ticarət edə bilən və ümumiyyətlə çox böyük portfellərə malik olan investorlara və ya təşkilatlara aiddir. Balinaların hərəkəti bazara ciddi təsir göstərə bilər.
Kəpənək effekti: Kiçik bir hadisənin və ya dəyişikliyin böyük və gözlənilməz nəticələrə səbəb ola biləcəyini bildirir. İqtisadiyyat və maliyyə dünyasında kiçik bir xəbərin və ya qərarın bazarlarda böyük dalğalanmalara səbəb ola biləcəyi vəziyyətləri təsvir etmək üçün istifadə olunur.
Qara bülbül: Bu, təhlükənin və ya böhranın yaxınlaşdığını göstərən erkən xəbərdarlıq siqnalı kimi istifadə edilən termindir. Maliyyə bazarlarında o, iqtisadi tənəzzül və ya böhrandan xəbər verə biləcək göstəricilər üçün istifadə olunur (məsələn, bəzi sənayelərdə iflaslar və ya işdən çıxarılmalar).
Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin!!
