Qızıl yer üzündəki ən çox axtarılan faydalı qazıntılardan biridir. Hələ qədim dövrlərdən başlayaraq insanlar min illər boyu qızıl ticarəti ilə məşğul olmuş və bu faydalı qazıntıya sahib olmaq üçün mübarizə aparmışlar. Bu gün bu dəyərli metal bəzəkli zinət əşyasından tutmuş, smartfonlara və tibbə qədər hər sahədə istifadə oluna bilir. Bəs bu metalı bu qədər qiymətli edən nədir?
Qızıl haqqında 10 maraqlı fakt ilə siz də tanış olun:
1. Sarı Rəngdə Olan Yeganə Metal
Qızıl sarı rəngdə olan yeganə metaldır. Digər metallarda da sarımtıl rəng yarana bilər. Lakin, o sarı rəngi ancaq oksidləşdikdən və ya digər kimyəvi maddələrlə reaksiya girdikdən sonra ala bilərlər. Başqa cür bu rəngdə olmaları mümkün deyil.
2. Kosmosdan Gəliblər.
Yer üzündəki qızılların demək olar ki, hamısının iki milyard il əvvəl meteorit fırtınaları zamanı gəldiyi düşünülür. Bu meteoritlərin isə bir neçə milyard il əvvəl ekzotik ulduzların toqquşması nəticəsində meydana gəldiyi düşünülür.
3. Nə Qədər Safdır?
Qızıl saflığı, metalın min dəyərində bir hissəni kəmiyyət sayaraq, bir millimetr zəriflik dəyəri ilə ifadə edilir. Zərgərlik ticarətində məlum olduğu kimi 24 karatlıq qızıl 99.99% olaraq qəbul edilib və saf metal kimi tanınır. 22 karat (91.6%), 18 karat (75%) və 9 karat (37.5%) kimi digər karatlıqda olan qızılların tərkibində isə daha sərt olmaları üçün mis və gümüş kimi metallar əlavə olunur.
4. Dünyada Nə Qədər Tapılıb?
Bu günə qədər təxminən 180.000 ton qızılın çıxarıldığı təxmin edilir. Qızıl bütün metallar içində ən asan döyülən metaldır. Bir troy qızıl təxminən beş mil uzunluğa çatan bir ipə çevrilə bilər. Buna görə də qızıl, mürəkkəb zərgərlik və saatlar üçün ideal bir material halındadır.
5. Ən Böyük Ehtiyatı Haradadır?
Rusiya və bir çox Asiya ölkələri qızıl alış-verişini sürətləndirmək istədikləri üçün yaxın zamanda demək olar ki, bu fakt dəyişəcək. Lakin hal-hazırda Nyu-Yorkdakı ABŞ Federal Ehtiyat Bankı, yəni, ən böyük vahid qızıl anbarı, təxminən 6.8 min ton qızılla ən böyük rezervə sahibdir. Bu dünya qızılının 25% -dən çoxu deməkdir. Baxmayaraq ki, bu qızılın böyük hissəsi əslində xarici hökumətlərə məxsusdur.
6. Yeməlidirmi?
Bəli, qızılı az miqdarda yemək mümkündür. Bir çox Asiya ölkələrində meyvə və şirniyyat kimi yeməklərin tərkibinə əlavə olunur. Dünyada qızıl tərkibli bir çox içki var. Hətta bəzi dərmanların tərkib hissəsində də tapıla bilər.
7. Hansı Temperaturda Əriyir?
Saf qızılın ərimə temperaturu 1064.43 dərəcədir.
8. Niyə Tez-Tez AU Adlanır?
AU, dövri cədvəldə qızıla verilən ‘kimyəvi parlaq şəfəq’ mənasını verən aurum sözündən götürülmüşdür. Həmçinin, Roma mədəniyyətindəki şəfəq ilahəsi Aurora’nın adından alınan kimyəvi simvoldur.
9. ABŞ Dolları Qızılın Qiymətinə Sabitlənibmi?
İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Amerika Birləşmiş Ştatları qızılın qiymətini Bretton Woods Sistemi altında dollara sabitlədi. ABŞ nəhayət 1971-ci ildə dövriyyədə olan kağız pulun dəyərini ödəmək üçün kifayət qədər qızıl olmadığını görüb bu sistemi ləğv etdi.
10. Ağırlığı
Dünyadakı ən sıx metallardan biridir. Bir kubmetrinin çəkisi 19,300 kiloqramdır və dünyanın ən ağır və ən sıx metalı olan Osmiumdan çox da uzaq deyil.
markzone.az
Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin!!
