Beynəlxalq vergi, audit və konsaltinq şirkəti KPMG tərəfindən hazırlanan "Kriptovalyutaların İnstitusionalizasiyası" hesabatına əsasən, kriptovalyutaların real potensialına nail olması üçün prioritet olan ən böyük problemi qurumsallaşmasıdır.
Hesabata görə, qlobal iqtisadiyyatda inqilab etmək potensialına malik kriptovalyutaların etibar qazanmasına dair institusionalizasiya lazımdır; hesabat həm də media, analitiklər, investorlar və hökumətlərin diqqət mərkəzində olan kripto aktivlərin gələcəyini əks etdirir.
Bitcoin, ən böyük kriptovalyutadır. 2009-cu ildə istifadə edilməyə başlanan Bitcoin, 15 aprel 2019-cu il tarixindən etibarən təxminən 5 min 194 dollar dəyərindədir.
Kripto aktivlərin ümumi bazar dəyəri təxminən 211 milyard dollar təşkil edir.
Kripto aktiv platformalarında fəaliyyət göstərən 30 milyondan çox istifadəçi var.
Hal-hazırda 2 mindən çox kripto aktivi mövcuddur.
2018-ci ilin avqustun sonu etibarilə ilk rəqəmsal pul kütləsinin ümumi dəyəri 14.2 milyard dollar olub, 2018-ci ilin sonuna qədər 17 milyard dollara çatdı.
Kriptovalyutaların qarşısında duran 6 çətinlik bunlardır:
- Normativ öhdəliklərlə uyğunluq: Bu gün kripto aktivləri haqqında bir sıra qaydalar var. Lakin, maliyyə cinayətləri ilə mübarizə üçün kripto aktivləri üçün qanun və qaydalar tam uyğunlaşdırılmalıdır.
- İki fərqli idarə: Belə idarə sistemi bir kripto blockchain halqasını iki müxtəlif halqaya bölür və kripto ticarətə təsir göstərir. Müvəffəqiyyətli olmaq üçün sistemin bütün istifadəçilər tərəfindən qəbul edilməsi və həyata keçirilməsi vacibdir. Bu nöqtədə ortaya çıxan texniki, əməliyyat və maliyyə təsirlərinə qarşı yolun təqib edilməsi çox əhəmiyyətlidir.
- Müştərilərin tanınması və kripto aktivlərin mənbəyi: Kripto aktiv sahibləri adları və ya hesab nömrələri yerinə kriptoqrafik ünvanlarla müəyyən edilir. Bu ünvanlar istənilən adam tərəfindən hər yerdə yaradıla bilər. Bu müştərilərin risk tolerantlığı, investisiya bilikləri və maliyyə vəziyyəti barədə məlumatlandırılmasına imkan verən KYS (müştərini tanı) modeli üçün böyük problem yaradır.
- Kriptovalyutaların təhlükəsizliyi: Kripto aktivləri və müştəriləri kibercinayətkarların əsas hədəflərindən birinə çevrilmişdir. Bu nöqtədə kripto müəssisələrin aktivlərini qorumaq üçün inkişaf etdirəcəyi kiber təhlükəsizlik proqramları böyük əhəmiyyət daşıyır.
- Mühasibat və maliyyə hesabatları: Kripto aktivləri ənənəvi maliyyə hesabatlarının limitlərini aşır. Bu aktivlərin hesablarının saxlanması yeni inkişaf edən bir sahədir və bu sahə çox məhdud imkanlara malikdir.
- Vergi tətbiqləri: Kripto aktivləri üçün vergi qaydaları çox məhduddur. Bu sahədə xidmət edən şirkətlərin kripto satışı ilə bağlı vergi öhdəlikləri olmalıdır.
Pərvanə Aslanova, Banco.az
